Varis
Nedir?
Kanı kalbe geri taşıyan damarlar toplardamar olarak adlandırılır. Bu
damarlar kan akışının kalbe doğru tek yönlü olmasını sağlayan
kapakçıklar içerir. Toplardamarlarda oluşan tıkanıklıklar ve aşırı
basınç bu kapakçıkların düzgün kapanmasını engelleyerek geriye doğru
kaçaklara sebep olur. Sonuçta bacaklardaki yüzeysel toplardamarlar
genişler, uzar ve büklümlü bir görüntü ile varisler oluşur.
Bacaklarımızda 2 adet damar sistemi mevcuttur: biri derin toplardamarlar
(kalbe giden kanın %90’ının bulunduğu sistem) ve diğeri yüzeysel
toplardamarlar (bu sistem de kalan %10’u taşır).
Varisler asla kanı ayaklara doğru taşıyan arterlere etki etmez ama kanı
yukarı taşıyan damarlarda görülür. Daha çok yüzeydeki damar sistemine
etki ederler.
Kabaca üç çeşit varis vardır:
- İri yeşilimtırak ana varisler
- Cilt altında ağ biçiminde yapılar oluşturan morumsu retiküler varisler
- Kırmızı ipliksi varisler
Varislerin tümü görünmeyebilir. Bazen gizlenen varisler de olur.
Varis Nasıl Anlaşılır?
Varis beraberinde birçok belirti verir: yorgunluk, ağırlık, ağrı, batma
hissi, kramp, kaşıntı, sıcaklık, kızarıklık bunlardan bazılarıdır.
Bu belirtilere karşı uyanık olmak ve anında tedbir almak gerekir.
Hissedilen ağrının varisin büyüklüğü veya yoğunluğuyla hiç bir ilgisi
yoktur. Minicik bir varis çok sancı yapabileceği gibi, bazı kalın
varisler de hiç ağrı yapmaz. Aslında varisler oluşurken sancı verir.
Varislerin tek zararı estetik veya verdiği rahatsızlık değildir.
Varislerde biriken kan komşu dokulara sirayet ederek cilde zarar veren
toksinler bırakır, bu da bacakta yaralara neden olur. Ayrıca kanamaya
neden olabileceği gibi "flebite"ye de (%50 ölümcül olabilen kan pıhtısı)
neden olabilir.
Bir varis ne kadar küçük olursa olsun hemen her zaman daha altlarda
oluşmuş daha önemli bir varisi saklar. Bu nedenle ne kadar küçük olursa
olsun sadece bir hekim varisin önemli ya da önemsiz olduğuna karar
verebilir.
Varis Nedenleri
Varis oluşumu tam olarak bilinmemekte, ancak daha çok genetik, cinsiyet,
yaşlılık gibi ne yazık ki kontrolümüzde olmayan nedenler üzerinde
durulmaktadır.
Yine de istatistiksel olarak varis oluşumunu tetikleyen durumlar
saptanmıştır:
Cinsiyet: Eğer kadınsanız bir erkeğe oranla 4 kat fazla risktesiniz
demektir. Bunun nedeni de hormonal etkenlerdir (hamilelik, menopoz,
doğum kontrol hapı, hormonal tedavi gibi). Ancak genel anlamda
kadın-erkek, genç-yaşlı, aktif-pasif herkes bu problemle karşılaşabilir.
Hamilelik: Birden fazla doğum yapmış kadınlarda 3-4 kat daha fazla
görülür. Anne karnında büyüyen bebeğin baskısı ve hormonlardan dolayı
damar düz kaslarındaki gevşeklik bacakta kan göllenmesine ve toplar
damar yüksek tansiyonuna neden olabilir.
Genetik: Varisli hastaların birincil derecede akrabalarında görülme risk
oranı % 70�ir.
Yaşlılık: Varis genç insanlarda da sıkça görülmesine rağmen yaşlılıkta
oluşum riski artmaktadır.
Yaşam Tarzı ve Şişmanlık:Yaşam tarzı problemin ağırlaşmasına neden
olabilir. Obezite ve hareketsizlik ya da fazla ayakta kalma veya
bacaklarda bir travma geçirmiş olmak da varislerin oluşmasına sebep
olabilir.
Ayrıca bazı araştırmalar doğu mutfağının da (rafine ürünler, şeker ve
yağ olarak zengin olması nedeniyle) varisi tetiklediğini göstermiştir.