VARIKOSEL ;Toplardamarlarin iç
yüzeyinde kan dolasimini düzenleyen kapakçiklar islevlerini yitirmistir
ve kani bosaltamamaktadir. Testisten çikan toplar damarlarin asiri ve
anormal olarak genislemis olmasi, testiste isi etkisi ve beslenme
bozuklugu sonucu sperm üreten hücreleri toksik bazi maddelerle karsi
karsiya birakir. Bu durum maddeler testis içinde etki yarattigi için
sperm olusumunu kötü etkiler. Testislerin sonografik muayenesi ve
damarsal arastirilmasi gerekir. Böyle bir durum cerrahi müdahale ile
düzeltilir.
Puberte sonrasi erkeklerin yaklasik % 10-20 sinde görülür. Kisirlik
(infertilite) sikayeti olan erkeklerin ise yaklasik %40 inda varikosel
mevcuttur. Sekonder infertilite sikayeti olan erkeklerde ( önceden en az
bir çocugu olan ancak simdi kisirlik sikayeti çeken) ise bu oran % 80
lerin üzerine çikmaktadir. Varikosel her iki testiste de görülebilir.
Ancak anatomik komsuluklari dolayisi ile sol testiste görülme orani %
85, sag testiste görülme orani ise % 15 civarindadir. Bir taraftaki
varikosel genellikle diger testisi de etkilemektedir.
Varikosel çogu zaman hiçbir belirti vermez. Ancak bazen asagidaki
belirtiler görülebilir:
Testislerde agri
Testislerde küçülme
Testislerde dolgunluk hissi
Infertilite (kisirlik)
Gözle görülebilen genislemis damarlar
Ele gelen genislemis damarlar
Varikoselin neden kisirliga sebep oldugu konusunda henüz kesin bir bilgi
yoktur. Ancak genisleyen damarlarin testislerde sebep oldugu isi
artisinin sperm üretimini olumsuz etkiledigi, genisleyen damarlarda
biriken kanda anormal konsantrasyonlara ulasan böbreküstü bezi ve renal
ürünlerin sperm olusumunu olumsuz etkiledigi, yine bazi metabolik
ürünlerin artmasi ve oksijenlenmenin azalmasinin sperm üretimini olumsuz
etkiledigi gibi birtakim teoriler mevcuttur.
Bazen hastalar testislerinde gördükleri veya ayakta iken ellerine gelen
genislemis damarlar sebebi ile doktora gelirler. Doktor tarafindan
yapilacak elle muayene ile genellikle tani konur. Bazen ultrasonografi /
Doppler gerekebilir. Bütün varikoselli hastalara 4 günlük cinsel
perhizden sonra sperm tahlili (spermiogram) yapilip sperm sayisi,
hareketliligi ve sekilleri arastirilmalidir. Hastalarin yaklasik %70
inde sperm yogunlugu ve hareketliligi azalmis, sekilleri bozulmustur. Bu
hastalarda yüksek oranda kisirlik görülür.Kisirlik sikayeti olan
varikoselli erkeklerde, çok yogun agri sikayeti olanlarda ve
testislerinden biri digerine göre anlamli küçülme göstermis varikoselli
erkeklerde cerrahi tedavi önerilir. Tedaviye geçmek için varikoselin
mutlaka sperm degerlerini bozmus olmasi gerekir. Yani spermi normal ise
tedavi edilmeyebilir. Evli olmayan erkeklerde de varikosel bulunmus ve
sperminde bozulma baslamis ise tedavi yapilmalidir. Eger erkek adolesan
çagda, yani henüz ergenlige gelmemis ise ve sperm veremiyorsa bu durumda
testiste küçülme olup olmadigina bakilir. O taraf testisi %10’dan fazla
volüm kaybetmis ise yine ameliyat endikasyonu vardir.
Testislerinde agri olan ve muayene ile varikosel saptanan erkeklerde bu
agrinin mutlaka varikoselden kaynaklaniyor olmasi gerekmez. Önce diger
nedenler arastirilmali ve semptomatik tedavi yapilmali, ondan sonra
varikoselin tedavisine geçilmelidir.
VARIKOSELIN TEDAVISI AMELIYATTIR
Ameliyat sirasinda mikroskop kullanilmasi önerilmektedir. Ameliyati
kasik bölgesinden yapilan küçük bir kesi ile gerçeklesir. Testisi drene
eden venler baglanir. Basit bir ameliyattir ve genellikle hastane de
yatmayi gerektirmez. Varikosel ameliyatinin basari sansi degisiktir.
Mikroskobik yapilan ameliyatlarin basari sansi digerlerine oranla çok
daha yüksektir. Yaklasik 30-60 dk. sürer. Bu sirada testisle ilgili
diger olusumlarin zarar görmemesine özen gösterilmelidir. Varikosel
ameliyati dikkatli yapilmaz ise hidrosel (testis çevresinde sivi
birikimi), atrofi gibi komplikasyonlar görülebilir. Ama son yillarda,
ameliyat tekniginde elde edilen ilerlemeler sayesinde bu
komplikasyonlara hemen hemen hiç rastlanilmamaktadir. Bunda cerrahin
deneyimi önemlidir. Ameliyat olacak kisilerin bunu iyi bilmesi ve
ameliyati yapacak doktordan da bu konuda bilgi almasi gerekir.
Ameliyattan 3 ay sonra sperm üretiminde düzelme görülmeye baslar. Sperm
tetkiki ameliyattan sonraki 3-6. ayda yapilmalidir. Sperm üretimindeki
düzelme ameliyat olan hastalarin %50-80 inde görülür. Gebelik üzerindeki
etkisi de yüzde 20-69 civarinda artmaktadir. Azoospermi olgularinda da
varikosel ameliyati yapilmasi önerilirse de, basarisinin daha düsük
olacagi önceden belirtilmelidir.
Tüp bebek uygulamasi yapilacak erkeklerde de varikosel ameliyati
yapildiktan sonra tüp bebege geçilmesi basariyi artirabilir. Ameliyat
edilen hastalarin bir kisminda sperm degerleri biraz daha yükselerek
mikroenjeksiyon (ICSI) yerine asilama (IUI) uygulamasina geçilebilir,
hatta dogal yolla gebe kalma sansi da elde edilebilir. Spontan gebelik
saglanamayan hastalarda sperm sayisi, motilite veya sperm
morfolojisindeki iyilesme ile yardimci üreme tekniklerinin basarisi
artmaktadir.