Bilim Tarihi Kronolojisi

Konu: Bilim Tarihi Kronolojisi Cuma Haz. 25, 2010 1:24 pm

BİLİM TARİHİ KRONOLOJİSİ

M.Ö. Önemli Tarihler

M.Ö.4241

Olayların kesin olarak tarihlendiği ilk yıl. Bunu olanaklı kılan Mısır
takvimi olmuştur

M.Ö. c. 2630

İmhotep, Mısır Firavunu Coser'e hekimbaşı olur.

M.Ö. c. 1000

Çinlilerin gökbilim alanında bildikleriyle ilgili ilk kayıtlar.

M.Ö. c.

700 Eski bir Hint tıp metni olan Ayurueda'nın ilk derlenişi.

MÖ. c. 600

Miletoslu Thales, doğada olup bitenler için ussal açıklamalar bulmaya
çalışır.

M.Ö. 551.

Çinli filozof Konfüçyüs doğar

M.Ö. c. 500

Pythagoras, evrende sayıların ve uyumun gizemli önemini irdeler.

M.Ö. c. 450

Daha sonra büyük bir doktor olacak olan Hippokrates, Kos (İstanköy)
adasında doğar.

M.Ö. 399

Yunanlı filozofların en önemlilerinden Sokrates'in ölümü.

M.Ö. 387

Filozof Platon, Atina'da Akademia'yı kurar

M.Ö. c. 335

Aristoteles, doğa tarihiyle ve evrenin yapısıyla ilgili önemli bilimsel
kitaplar kaleme alır.

M.Ö.287

Matematikçi ve mucit Arkhimedes doğar.

M.S. Önemli Tarihler

150

Ptolemaios, yıldızlarla gezegenlerin hareketleri hakkındaki Almagest'i
yazar.

161

Yunanlı anatomici Galenos, daha sonra ünlü bir doktor olacağı Roma'ya
yerleşir.

c. 600.

Orta Amerika'da Maya uygarlığı gelişir

813.

Bağdat'ta gökbilim okulu kurulur

c. 854 oğar.

Arap simyacı Ebubekir Razi (Rhazes) d

965

Optik konusundaki çalışmalarıyla ünlü Arap fizikçi İbnülheysem (Alhazen)
doğar.

1253

Matematik ve bilim dersleri veren Robert Grosseteste'in ölümü.

1264

Aquinolu Thomas, Hıristiyan düşüncesini Aristoteles'in öğretisiyle
uzlaştırır.

1267

Roger Bacon, geleneksel Hıristiyan eğitimine karşı çıkar.

1452.

Mucit ve sanatçı Leonardo da Vinci doğar

1527.

Paracelsus, Basel Üniversitesi'nde profesör olur

1543

Copernicus, gezegenlerin Dünya'nın etrafında değil, Güneş'in etrafında
döndüğünü ortaya atan kuramını yayımlar. Andreas Vesalius, insan
anatomisiyle ilgili yeni bir elkitabı çıkarır.

1551

Conrad von Gesner, hayvan krallığıyla ilgili dev incelemesini
yayımlamaya başlar.

1574

Tycho Brahe, gökyüzünü gözlemek için Hven adasında bir gözlemevi kurar.

1596.

Matematikçi ve filozof Rene Descartes doğar

1610

Galileo Galilei, teleskop kullanarak yaptığı gökbilimsel keşifleri konu
alan Yıldızların Habercisi'ni yayımlar.

1616.

William Harvey, kan dolaşımı konusunda dersler verir

1618

Johannes Kepler, gezegenlerin Güneş'in çevresinde çizdikleri elips
biçimindeki yörüngeleri betimleyen yasaları yayımlar.

1627

Francis Bacon'un, bilimin toplum içindeki önemli rolüyle ilgili etkili
düşünceler içeren Yeni Atlantis'inin yayımlanışı.

1632

Galileo, lki Büyük Dünya Sistemi Hakkında Diyalog'u yayımlar.

1642

Galileo ölür. Isaac Newton doğar

1644

Descartes'ın en önemli bilimsel çalışması Felsefenin İlkeleri'nin
yayımlanışı.

1661

Robert Boyle, Kuşkucu Kimyager başlıklı kitabında, maddenin minik
yuvarlardan oluştuğunu ileri sürer.

1662.

Londra'da Kraliyet Derneği kurulur

1665

Robert Hooke'un, mikroskop yardımıyla çizilmiş ayrıntılı çizimler içeren
Micrographia'sının yayımlanışı.

1666

Paris'te, Academie Royale des Science kurulur

1682

Edmond Halley, daha sonra kendi adıyla anılacak bir kuyrukluyıldızın
yörüngesini çizip betimler.

1687

Newton'un, evrensel çekim yasalarını formülleştirdiği Principia başlıklı
kitabının yayımlanışı.

1703

Newton, Kraliyet Derneği'nin başkanlığına getirilir ve 1727'de ölümüne
dek bu görevde kalır.

1704

Newton, mercekler ve ışık hakkındaki, Optik başlıklı kitabını yayımlar.
John Ray, 17 000 bitkiyi içeren sınıflandırmasını tamamlar

1705

Francis Hauksbee, vakumlubir küreyi sürterek anlık, parlak elektrik
ışıkları elde eder.

1729.

Stephen Gray, elektriği büyük uzaklıklara iletir

1745

Elektrik depolayan bir alet olan Leiden şişesinin bulunuşu.

1748

Georges de Buffon, 36 cilt tutan, doğa tarihi incelemesini tamamlar.

1752

Benjamin Franklin, yıldırımın elektrikten kaynaklandığını gösterir.

1753

Carl Linnaeus, yeni, ikiterimli bitki sınıflandırma sistemini yayımlar.

1756

Joseph Black, kimyasal maddelerin ısıtılmasıyla elde edilebilen "sabit
hava"yı bulur.

1774

Joseph Priestley, bugün bizim oksijen olarak bildiğimiz gazı ayrıştırır
ve ona "flojistonlu hava" adını verir.

1775

Abraham Werner, Freiberg'te bir madencilik okulu kurar ve yavaş yavaş,
yerbilimsel değişmeyle ilgili "Neptün" kuramını geliştirir.

1779

Antoine Lavoisier, "flojistonlu hava"nın varlığını kanıtlar ve ona yeni
bir ad vererek "oksijen" der.

1787

Caroline Herschel, gökbilime yaptığı katkılardan dolayı sarayın
takdirini kazanır.

1789

Lavoisier'nin, 33 elementi sıraladığı ve bu elementlerin adlandırılması
ile ilgili modern sistemi sunduğu Kimyasal Adlandırma Yöntemi'nin
yayımlanışı.

1791

Luigi Galvani, kurbağalarla yaptığı elektrik deneylerinin sonuçlarını
yayımlar.

1795

James Hutton'ın kitabı Yer Kuramı, Kitab-ı Mukaddes'te yaradılış
konusunda söylenenleri sorgular. Yerbilimsel değişikliklerin, Kitab-ı
Mukaddes'te söylenenlerin tersine, milyonlarca yılda meydana geldiğini
ileri sürer.

1796

Edward Jenner, bir çocuğu çiçek hastalığına karşı aşılar. 1799
Alessandro Volta, ilk elektrik bataryasını yapar

1808

John Dalton'un kitabı Yeni Kiınya Felsefesi Sisteıni, atom kuramı
hakkında önemli ve yeni fikirler ortaya atar.

1809

Jean de Lamarck, canlı varlıklardaki değişmeyle ilgili açıklamasını
yayımlar. Bu açıklamada, sonradan kazanılmış özelliklerin kalıtsal
olarak aktarılabileceğini ileri sürer.

1820

Hans Oersted, elektrik akımının pusulanın iğnesi üzerinde manyetik etki
yarattığını gösterir.

1824

Justus von Liebig, Almanya'da, Gissen'de kendi araştırma laboratuvarını
kurar.

1831

Charles Lyell, Londra King's College'da profesörlüğe atanır. Charles
Darwin, HMS Beagle ile yolculuğuna başlar. Michael Faraday, hareketli
bir mıknatıstan elektrik akımı elde eder.

1843

Ada Lovelace matematik çalışmasını yayımlar.

1858

Alfred Wallace'ın doğal seçilim hakkındaki elyazmaları Darwin'in eline
ulaşır.

1859

Darwin, evrim kuramlarını içeren, Türlerin Kökeai'ni yayımlar.

1867

Joseph Lister, antiseptikler kullanılarak mikrop kapmaların
azaltılabileceğini gösterir.

1868

Gregor Mendel, bezelye bitkileriyle yaptığı, modern genetik kuramının
temellerini oluşturan araştırmalarını bitirir.

1869

Dimitriy Mendeleyev, Periyodik Çizelge'yi hazırlar.

1871

Darwin, evrim konusundaki ikinci kitabı lnsanıa Türeyişi'ni yayımlar

1872

James Maxwel, Faraday'ın elektrik kuramlarını sayıya dökmek için cebir
denklemleri kullanır.

1882.

Robert Koch, kolera virüsünü bulur

1885

Louis Pasteur, bir dizi aşı yaparak, kuduz bir köpek tarafından
ısırılmış bir çocuğun yaşamını kurtarır.

1886

Heinrich Hertz, radyo dalgalarının varlığını gözler önüne seren
araştırmalarına başlar.

1888

Sophia Krukovsky, Prix Bordin'i kazanır

1895

Wilhelm Röntgen, X-ışınlarını bulur.

1896

Antoine Becquerel, uranyumun radyoaktif olduğunu bulur.

1900

1905 Albert Einstein, Özel Görelilik kuramı da içinde olmak üzere, üç
bilimsel yazı yayımlar.Max Planck "kuantumlanan enerji" fikrini ortaya

1910

Thomas Morgan'ın sirkesinekleriyle yaptığı deneyler, Mendel'in kalıtımla
ilgili düşüncelerini doğrular.

1911

Marie Curie, radyoaktiflik konusunda kendi başına yaptığı çalışmalardan
dolayı Nobel Ödülü alır; böylece de bu ödülü iki kez alan ilk kişi olur.
Ernest Rutherford, atomun merkezinde bir çekirdek olduğunu gösterir.

1913

Niels Bohr, hidrojen atomu için yeni bir model önerir

1915

Alfred Wegener, kıta kayması kuramını yayımlar.

1919

Einstein, Genel Görelilik konusundaki yazısını yayımlar.

1923

Edwin Hubble, bizimkinin ötesindeki gökadaların varlığını kanıtlar.

1927

Georges Lemaître, evrenin sürekli genişlediği düşüncesini ortaya atar.

1928

Bugün penisilin dediğimiz bir oluşumun bakterileri öldürmesi Alexander
Fleming'in dikkatini çeker.

1929

Hubble, gökadaların birbirlerinden uzaklaştığını gösterir. Bu da Büyük
Patlama kuramına temel oluşturur.

1948

Hermann Bondi ve Thomas Gold evrenle ilgili Durağan Durum kuramını
ortaya atar.

1953

Francis Crick ile James Watson DNA molekülünün yapısını keşfeder.

1963

Yerbilimsel deneyler Wegener'in düşüncelerini doğrular ve levha
tektoniği kuramı yerleşir.

1964

Robert Wilson ile Arno Penzias uzayda radyo parazitleri saptarlar.
Bunların, Büyük Patlama'nın yankısı olduğu düşünülür.

Kaynak: Arkhimedes'ten Einstein'a Bilim Adamları, Tubitak Popüler Bilim
Kitapları

Konu: Geri: Bilim Tarihi Kronolojisi Cuma Haz. 25, 2010 1:24 pm

Bilimsel Gelişmeler..
1900

Mendel yasalarının doğruluğu deneylerle kanıtlandı. 1822'de Avusturya'da
doğan Gregor Mendel 1856 yılında kalıtımla ilgili çalışmalarına
başlamıştı. Bezelyelerle yaptığı deneyler sonunda kalıtmın yasalarını
ortaya atan Mendel, kalıtımbilimin (genetiğin) doğmasına olanak
sağlamıştır.

1900

İlk radyonun yapılışı. Elektromanyetik dalgaların varlığını 1864 yılında
James Clerk Maxwell ortaya koymuştu. Guglielmo Marconi'yse dalgaları
ilkin 9 m, sonra da 275 m ve 3 km'lik uzaklıklara ietmeyi başardı.
1901'de de Atlas Okyasu'nun ötesine ilk mesajını ulaştırdı.

1900

Günümüzde Planck Sabiti olarak adlandırılan eylem kuantumunu, Alman
fizikçi Max Planck buldu. Işıma olgusunda enerjinin sürekli biçimde
değil, enerji paketleri biçiminde kesikli olarak ortaya çıktıgı
varsayımını yapan Planck, herbiri belirli bir enerji miktarını içeren
paketlere kuantum adını verdi ve bir kuantumun enerjisinin ışınımın
frekansıyla orantılı olduğunu öne sürdü. Bu teori fizikte bir devrim
niteliği taşıyordu ve 20. yüzyıla damgasını vuran kuantum mekaniğinin
başlangıcı oldu.

1901

Karl Landsteiner, alyuvarlarda hücre zarının dış katmanına yapışan
antijen adlı bir maddenin türüne bağlı olarak insanda en az üç temel kan
grubu olduğunu gösterdi; bu grupları A, B ve 0 olarak adlandırdı. Bir
yıl sonra da A ve B arrtijenlerinin ikisini birden taşıyan AB grubu
bulundu.

1901

Emekli bir Alman subayı olan Ferdinand Zeppelin'in tasarladığı hava
gemisi "Zeplin"lerden ilki 2 Temmuz'da Almanya'da Friedrichshafen
yakınlarında bir göldeki yüzer hangardan havalondı- Sivil havacı!ıkta
veyolcu taşımacılığında büyük başarılar elde edecek olan bu araçlar,
uçaklarla rekabete dayanamayıp gelecekte göklerden silinecekti.

1902

ABD'li genetik bilgini Walter Sutton, Columbia'da öğrenciliği sırasında
kromozomların kalıtsal bilgiyi taşıdıgını ve ayrı çiftler halinde
bulunduğunu ilk kez ortaya koymuş. Sonraki yıllarda yaptığı çalışmalarla
kalıtımla ilgili kromozom kuramının temelini atmıştır.

1903

Motorlu ilk uçuş yapıldı-Orville Wright'ın pilotluğunu yaptığı Flyer
adındaki ilk uçak 17 Aralık 1903'te havalanıp yerden üç metre yükseldi,
12 saniye havada kalan uçak sonra sert bir biçimde yere indi. Wilbur ve
Orville Wright kardeşler aynı gün iki uçuş daha yaptılar. En uzun uçuş
59 saniye sürdü 260 m’lik bir uzaklığı aştı.

1903

Bayliss ve Starling, sindirime yardımcı pankreas sıvısının
salgılanmasında uyarıcı maddeyi bularak ilk kez hormon kavramını ortaya
attılar. Sekretin adını verdikleri bu madde gibi salgılandığı organdan
uzakta başka bir organı uyaran bu tür kimyasal maddeleri "uyarmak"
anlamındaki Yunanca hormon sözcüğünden türetilmiş hormon terimiyle
adlandırmayı da Bayliss ve Starling yaptı.

1904

Ivan Petroviç Pavlov, Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü'nü kazandı.
Hayvanlar üzerinde yaptığı deneylerle şartlı refleks kavramını
geliştiren Pavlov, bu ödülü, sindirim salgıları üzerindeki araştırmaları
nedeniyle kazanmıştı.

1905

IQ testi uygulandı. Alman psikolog Wilhelm Stern'in ortaya koyduğu IQ
(Intelligence Quotient) kavramı Lewis Terman tarafından Stanfort-Biret
testinde kullanılmak üzere uyarlandı. Zeka yaşının kronolojik yaşa
bölümünün 100'le çarpılmasıyla sonuç elde edilir. Ortalama IQ sayısı 100
olarak kabul edilmiştir. 1 30'un üzerindeki değerler üstün zekalı,
70'in altındakilerse geri zekalı olarak nitelendirilir.

1906

Lee de Forest, elektronları salan elektrot (katot) ile toplayan elektrot
(anot) arasına ızgara adı verilen kafes biçimli bir üçüncü elektrot
yerleştirerek üç elektrotlu ilk elektronik lambayı (triyot)
gerçekleştirdi. Izgaraya uygulanan gerilimin değiştirilmesiyle katot ile
anot arasındaki elektron akımının azalıp çoğalması sağlanıyordu.
Böylece de triyot lamba yükselteç olarak kullanılabiliyordu. Telsiz
iletişimi ve radyonun gelişmesinde triyot lambanın büyük katkısı
olmuştur.

1908

Jean Perrin sıvı içinde asılı halde bulunan çok küçük parçacıkların
Brown hareketlerini inceleyerek maddenin atomlardan oluştuğunu
kanıtladı.

1908
Hans Geiger ilk radyasyon dedektörünü, bugün kullandığımız adıyla Geiger
sayacını, yaptı. Manchester Üniversitesi'nde Ernest Rutherford'un
yardımcılığını yapan Geiger, yaptığı deneylerle Rutherford'un çekirdeğin
atomun merkezinde çok küçük bir yer kapladığını anlamasına yardımcı
olmuştu.

1909

ABD'li bir kaşif olan Robert Edwin Peary kuzey kutbuna ulaşmayı başaran
ilk insan oldu.

1903

Hollandalı fizyolog Willem Einthoven, kendi adıyla anılan ilk telli
galvanometreyi tasarladı. Galvanometre, kalp kasının kasılmasıyla ortaya
çıkan değişiklikleri ölçüyor ve kağıt üzerine kaydediyordu. Einthoven
bu yönteme elektrokardiyografi adını verdi.

1904

Ernest Rutherford, Radyoaktiflik adını verdiği kitabını yayımladı.
İngiliz fizikçi kitabında, bu konudaki çalışmalarının sonuçlarını
anlatıyor ve radyoaktif etkinliğin dış koşullardan etkilenmediğini,
radyoaktif süreçlerde kimyasal tepkimelere oranla daha fazla miktarda
ısı açığa çıktığını ortaya koyuyordu. Ayrıca bu yapıtında radyoaktif
dönüşüm sonucunda kimyasal nitelikleri farklı yeni ürünlerin ortaya
çıktığını ileri sürüyordu.

1905

Albert Einstein, özel görelilik kuramına ilişkin "Hareketli Cisimlerin
Elektrodinamiği" adlı makaleyi yayımladı. Bu makale fizikte devrim
niteliği taşır.

1907

Bertrand Boltwood radyometrik tarihleme yöntemini buldu. 1905 yılında
uranyumla başlayan radyoaktif bozunumların son ürününün kurşun olduğunu
gösteren bilim adamı, 1907'de içlerindeki kurşun-uranyum oranına bakarak
bazı kayaçların yaşını ölçme yöntemini geliştirdi. Bu yöntem sayesinde
Dünya'nın yaşının tahmin edilmesinde önemli adımlar atıldı. Bu yöntem
ayrıca arkeolojide de kullanıldı.

1908

Ford firması "T" modeli denen otomobili piyasaya sürdü. Bu model, bir at
almaya parası yeten herkesin alabileceği ucuzluktaydı. Böylece
otomobiller yalnızca zenginlerin oyuncağı olmaktan çıkıp günlük yaşamda
kullanılmaya başladılar. Kısa bir süre sonra ilk üretim bandını da
devreye sokarak seri üretime geçen ilk firma yine Ford olacaktı.

Konu: Geri: Bilim Tarihi Kronolojisi Cuma Haz. 25, 2010 1:24 pm

1909
Leo Hendrik Baekeland bakaliti buldu. Baekeland 1905'te doğal bir reçine
olan gomalakın yerini tutabilecek bir maddeyi sentez yoluyla
üretebilmek için araştırmalara başladı. Araştırmaları formaldehit ile
fenolün yüksek sıcaklık ve basınç altında yoğunlaşma ürünü olan ve
ısıtıldığında yumuşamayan plastik maddelerin ilk örneği olarak çığır
açan bakaliti bulmasıyla sonuçlandı.
1911

Norveç'li kaşif Roald Amundsen, 14 Aralık 1911 günü kendisine eşlik eden
4 kişi ve 54 köpekle güney kutbuna ulaştı.

1911

Süperiletkenler keşfedildi. Hollandalı fizikçi Heike Kamerlingh Onnes,
belirli şartlarda cıvanın süperiletken olduğunu buldu. Sonradan iki
düzineden fazla elementin ve binlerce metal alaşımının da süperiletken
olabileceği bulundu.

1912

Kıtaların kayması kuram ortaya atıldı. Aslında bir meteorolog olan Alman
bilim adamı Alfred Wegener, başlangıçta tüm kıtaların Pangea adında tek
bir kıta olduğu, sonradan parçalanıp dağılarak zamanla günümüzdeki
yerlerine ulaştığı görüşüne dayanan kıtaların kayması kuramını ortaya
attı.
1911

Ernest Rutherford, atom modelini geliştirdi. Alfa parçacıklarının ince
metal levhalardan geçişini inceleyen Rutherfort, alfa parçacığı artı
yüklü olduğundan levhadan geçişi sırasında metal atomlarındaki artı
yüklerin itici etkisiyle sapmaya uğrayacağını ama parçacığın kütlesi çok
büyük olduğu için sapmanın küçük olacağını düşünüyordu. Yapılan
deneylerde alfa parçacıklarının gerçekten de genel olarak küçük sapmalar
gösterdiği fakat büyük açılarda sapan parçaların da bulunduğu, hatta
bazen bir parçacığın yönünü değiştirip geri döndüğü gözlendi. Bu durum o
günlerde geçerli olan atom modeline uymuyordu. Böylesine büyük kütleli
alfa parçacığını bu denli saptırabilmesi için atomdaki bütün artı
yüklerin ve kütlenin çok küçük bir hacimde yoğunlaşmış olması
gerekiyordu.. Rutherford, bu fikirden yola çıkarak geliştirdiği atom
modelinde atomun, çok kuçük hacimli, yoğun ve artı yüklü bir çekirdek
ile bunun çevresinde dönen küçük kütleli ve eksi yüklerden oluştuğunu
ortaya koydu.

1911

Polonyalı kimyager Casimir Funk, parlatılmamış pirinçte bulunan ve
beriberiyi önleyen maddenin bir tür amin olduğunu belirleyerek buna
vitamin adının verilmesini önerdi. Bütün vitaminlerin yapısının
birbirine benzediği düşünüldüğünden bu terim kısaca bütün yardımcı
maddeler için kulanıldı.

1913

Niels Bohr atomun yapısını açıklığa kavuşturdu ve bunu anlattığı ünlü
makalesini yayımladı. Bohr'un atom modeli, özellikle hidrojen atomunun
yapısını belirleyen modeli, önceki klasik modellerden köklü biçimde
farklıydı. Bu model, kuantum modelini hesaba katan ilk modeldi ve
tümüyle kuantum mekaniğine dayanan modellerin öncüsüydü.

1916
Einstein "Genel Görelilik Kuramı" olarak bilinen çalışmasını yayımladı.
Bu çalışma bilim dünyasını sarsan görüşler içeriyordu. Kuramın
öngörülerinin deneysel kanıtlarıysa ancak Birinci Dünya Savaşı'ndan
sonra, Mayıs 1919'da Gine Körfezi'ndeki Principe adasında ve Brezilya
Sobral'de gerçekleştirilen Güneş tutulması gözlemleri sonucu elde
edildi.

1918

Tarımda benzin motorlu traktörler kullanılmaya başladı. Üretimin
artmasıyla birlikte çiftçiler yalnız kendi gereksinimlerini karşılamak
için değil, piyasaya mal satmak için de çalışmaya başladılar.
1921 Soğutucular gündelik yaşamda. Üretilmeye başlayan elektrikli
buzdolapları yiyeceklerin saklanmasında yeni bir çığır açtı.

1921

Hermann Rorschach, kendi adıyla anılan ve yansıtma tekniğine dayanan
psikolojik testler uygulamaya başladı.

1921

Robot sözcüğü ilk kez kullanıldı. Çek oyun yazarı Karel Capek, Rossum's
Universal Robots (Rossum'un Evrensel Robotları) adını verdiği oyununda
verilen emirleri düşünmeden yerine getiren makineleşmiş insanlardan söz
ediyordu. Robot sözcüğü Çek dilinde angarya iş anlamına geliyordu.
1916

Karadeliklerin varhğına dair ilk varsayım ortaya atıldı. Alman
gökbilimci Karl Schwarzschield, yeterli kütleye sahip cisimlerden kaçış
hızının ışık hızına yaklaşabileceğini, bu nedenle doğrudan
gözlemlenemeyeceklerini kanıtlamak amacıyla, genel denklemlerden
yararlanarak karadelik kuramının temellerini attı. Çekimlerinden ışık
dahil hiçbir şeyin kaçamayacağı bu cisimlere karadelik adının verilmesi
yaklaşık 50 yıl sonra olacaktı.

1917

Sonar kullanılmaya başladı. Ses dalgaları yoluyla cisimlerin yerini
saptayan bu aracın temel ilkeleri Fransız fizikçi Paul Langevin
tarafından oraya atılmıştı. Gemilerde ve denizaltılarda genel kullanım
alanı bulan sonar, deniz yolculuklarını daha güvenli kıldı.

1920

ABD'de düzenli radyo yayınları başladı. Aynı yıl İngiltere'de de radyo
yayınları başlamıştı.

1921

Kanadalı bilim adamları Frederick G. Banting ve Charles H. Best,
pankreas özütünden insülin elde ettiler. Bu buluş, şeker hastalığı
tedavisinde çığır açtı.

1922

Tutankamon'un mezarı bulundu. Mumyanın bulunduğu odaya ilk kez İngiliz
kazıbilimci (arkeolog) Howard Carter girdi. Mısır'da 19. sülale
döneminde "Amarna kralları" olarak bilinen Ahenaton, Smenhkare,
Tutankamon ve Ay'ın adları firavunlar listesinden silindiği için mezarın
yeri unutulmuştu. Bu sayede özgün haliyle, bozulmadan bulunan mezar,
birçok arkeolojik bulgu sağladı.

1923
Arthur Compton, X ışınlarının elektronlarla çarpışması durumunda
dalgaboylarının değiştiğini belirleyerek bunun nedenini açıkladı. Bu
buluş, elektromanyetik dalgaların hem dalga hem de parçacık niteliği
taşıyan ikili yapısına ilişkin görüşü doğrulamıştır.

1924

Fransız fizikçi Louis de Broglie, ışığın hem dalga hem de parçacık
davranışı gösterdiğini kanıtlayan deneysel bulgulardan yola çıkarak,
parçacıkların da parçacık özelliklerine ek olarak dalga özelliklerine
sahip olabileceği düşüncesini ileri sürdü.

1926

Rusbilim adamı Vlademir Vernadski, canlı süreçlerin atmosfere
katkılarını inceledi ve atmosferdeki azot, oksijen ve karbon
dioksiksitin canlılarca üretildiğini belirledi. Biyosfer kavramını
ortaya atan da Vernadskidir.

1927

George Paget Thomson, bir elektron demetinin kristal yapılı bir maddeden
geçerken kırınıma uğradığını belirledi. Böylece Louis de Broglie'nin,
bir parçacığın, Planck sabitinin parçacık momentumuna bölünmesiyle elde
edilen dalgaboyunda bir dalga davranışı göstereceği yolundaki öngörüsünü
doğruladı.

1927

Sesli sinema filmi yapıldı. 1895 yılında Lumiere kardeşlerin ilk filmi
göstermelerinden beri sessiz sinema gündemdeydi. 1927'den sonraysa
sessiz filmler yerlerini yavaş yavaş sesli filmlere bıraktılar.

1923

İsviçreli psikolog Jean Piaget, çocukların derslerde yaptığı yanlışların
gelişigüzel olmadığını, belli yaş gruplarında özgün yanlışların
yapıldığını ortaya koydu. Böylece çocuğun yetişkinliğine değin bir dizi
zihinsel gelişim evresinden geçtiği sonucuna ulaştı.

1925

Alman fizikçi Werner Heisenberg, kuantum mekaniğinin matris biçimini
geliştirdi. Heisenberg tutulduğu saman nezlesi nedeniyle dinlemeye
çekildiği Helgoland adasında, harmonik olmayan salınıcıda kesikli enerji
durumlarının açıklanmasıyla ilgili bir problemi çözerek atomun kuantum
mekaniğinin geliştirilmesine yönelik programlı araştırılmaların
başlangıcını oluşturdu.

1926

bilim adamı Robert Goddard ilk başarılı roket deneyini gerçekleştirdi.
Massachussets'e bağlı Auburn kenti yakınlarında bir çiftlikte
gerçekleştirdiği deneyde, Goddard'm bir rampadan ateşlediği sıvı yakıtlı
roket 30 m yükseldi ve 2,5 saniye havada kalarak 60 metre yol aldı.

1927

Büyük patlama kramı ortaya atıldı. Belçikalı gökbilimci Georges
Lemaître'in ortaya attığı kurama göre evren başlangıçtaki bir
"süperatomun" genleşmesi sonucu oluşmuştur. Bu kuram sonradan George
Gamov tarafından geliştirildi.

1928

C vitamini keşfedildi. Özellikle uzun gemi yolculuklarında ortaya çıkan
İskorbit hastalığının tedavisinde C vitaminin etkili olduğu anlaşıldı.

1928
Alexander Fleming, penisilini buldu. Bu antibiyotik ilaçla tedavide yeni
bir dönem başlattı.

1930

Plüton gezegeni keşfedildi. Astronom Clyde Tombaugh, Lowell gözlemevinde
çalıştığı sıralarda çektiği bir dizi fotoğrafta küçük gezegenlerden
daha yavaş hareket eden bir gökcismi saptadı. Bu gök cismi uzun süredir
orada olduğundan kuşku duyulan Plüton gezegeniydi.

1931

Alman bilim adamı Ernst Ruska ilk elektronik merceği geliştirdi. Bu
mercek elektronları ışık gibi odaklayan bir elektromıknatıstan
oluşuyordu. Ruska, seri halde birkaç elektron merceği kullanarak ilk
elektron mikroskopunu 1933 yılında yaptı.

1931

Avusturyalı fizikçi Wolfgang Pauli, nötrinoların varlığı tezini ileri
sürdü. Pauli, nötrinonun varlığını, radyoaktif beta bozunumuna ilişkin
varsayımla enerjinin ve momentumun korunumu yasalarının uyum içinde
olmasını sağlamak amacıyla öngörmüştü. Nötrino adı bu parçacığa ünlü
İtalyan fizikçi Enrico Fermi tarafından verildi.

1929

Ünlü gökbilimci Edwin Hubble, Evren'in genişlediği fikrini ortaya attı.
Hubble'a göre Evren, gökadaların birbirlerinden uzaklaşma hızları ile
birbirlerine olan uzaklıkları arasındaki oran sabit kalacak şekilde
genişlemektedir.

1930

İngiliz fizikçi Paul Dirac, antimadde kavramını ortaya attı. Dirac,
elektronların enerji düzeyleri konusundaki çalışmaları sırasında
elektronun karşıt parçacığının varlığını ileri sürdü. Bu çalışma,
elektrik yükü dışında her yönüyle elektronun özdeşi olan bir parçacığın
laboratuvarda üretilmesiyle sonuçlandı. Bu maddeye pozitron adı verildi.

1931

Karl Jansky, Güneş Sistemi'nin dışından gelen radyo dalgaları keşfetti.
1928 yılında New Jersey'de bulunan Bell Laboratuvarlarında çalışmaya
başlayan Jansky, burada telefon haberleşmesini etkileyen çeşitli
parazitlerin kaynağını araştırmakla görevlendirildi. Yönlendirilebilir
doğrusal bir anten kurarak biri dışındaki tüm girişim kaynaklarını
belirledi. Aylar süren çalışmalardan sonra 1931'de, bir türlü
saptanamayan bu girişim kaynağının yıldızlar olduğunu buldu. Birkaç ay
sonra da bu kaynağın Yay takımyıldızı doğrultusunda olduğunu keşfetti.

Konu: Geri: Bilim Tarihi Kronolojisi Cuma Haz. 25, 2010 1:25 pm

1932
James Chadwick atomun içinde elektrik yükü olmayan bir parçacık olduğunu
keşfetti. Bu parçacığa nötron adını verdi.

1933

A. N. Kolmogorov, olasılıklar hesabının aksiyomatik kuramının
temellerini attı. Bu, günümüzde de kullanılan olasılık kuramının
başlangıcıdır.

1934

Frederick ve Irene Joliot-Curie, çeşitli elementleri polonyum atomundan
salınan alfa parçacıkları (artı yüklü helyum çekirdekleri)
bombardımanına tutarak ilk yapay radyoaktifliği elde ettiler.
1935 ABD'li deprembilimciler Charles Richter ve Beno Gutenberg, deprem
ve öteki sismik olayların büyüklüklerini belirlemek için bir öiçek
hazırladı.

1938

Fisyonun bulunuşu. Otto Hahn, Strassman'la birlikte uranyumun
ürünlerinden birinin, daha hafif olan radyoaktif baryum elementi
olduğunu buldular ve bunun, uranyum atomunun daha hafif iki atoma
bölündüğünü kanıtladığını anladılar.

1939

Igor Sikorsky, 1939 yılının başında yapımına başladığı VS-300 adlı
helikopterin yapımını eylül ayında bitirdi ve ilk başarılı helikopter
uçuşunu gerçekleştirdi.

1932

ABD'li birfizikçi olan Edwin Herbert Land, fotoğafların banyo ve baskı
işlerinin tek aşamada yapılmasını sağlayan bir yöntem geliştirdi. Işığın
kutuplanmasıyla ilgilenen Land, mikroskopaltı boyutlardaki iyodokinin
sülfat kristallerini belirli bir doğrultuda yönelmiş halde dizmeyi ve bu
dizileri ince plastik bir katman üzerine aktarmayı başardı. Bu
çalışmaları sonucunda geliştirdiği ve Polaroid 3 kağıdı olarak
adlandırdığı kutuplayıcı kısa sürede yaygın kullanım alanı buldu.

1934

ABD'li kimyacı Wallace Carothers naylonu buldu. 1938'de ticari üretimine
geçilen naylon, bileşim yoluyla hazırlanan ilk sentetik polimer lifi
olmuş ve yapay elyaf sanayisinin doğuşunu hazırlamıştır.

1935

Japon fızikçi Hideki Yukawa, atom çekirdeğindeki parçacıkları bir arada
tutan kuvvetin taşıyıcısı olarak mezon adlı parçacığın varlığını öngördü
ve bu parçacığın niteliklerini kuramsal olarak belirledi.

1935

Radarın bulunuşu. İngiliz bilim adamı Robert Alexander Watson-Watt,
uçaklara radyo dalgaları gönderip, yansıyan dalgayı alarak ve dalgaların
gidiş dönüş süresini ölçerek uçağın varlığını ve uzaklığını 110 km
mesafeden belirleyebilen bir sistem geliştirdi. Bu, o güne değin
yapılmış ilk pratik radar sistemiydi.

1939

DDT (diklorodifeniltrikloroetan) ilk kez böcek ilacı olarak kullanıldı.
İlk kez 1874 yılında üretilen DDT'nin böcek öldürücü etkisi ilk kez
İsviçreli kimyacı Paul Hermann Müller tarafından keşfedilmiştir. Bu
ilacın kullanımı ileriki yıllarda çevreye ve insanlara da zarar verdiği
gerekçesiyle yasaklanacaktır.

1940
Karl Landsteiner kandaki Rh faktörünü keşfetti. İlk kez tespit edildiği
bir maymun türünün (Rhesus) adını taşıyan bu faktör, anne ve dölütün
kanında bir dizi tepkimeye yol açarak düşük, ölü doğum ve yeni doğan
bebekte öldürücü bir hastalığa neden oluyordu.

1941

Helene Taussig ve Alfred Blalock "mavi bebek sendromu" olarak bilinen
bozuklukla doğan bebekler için cerrahi tedavi yöntemi geliştirdiler. Bu
bebeklerin cildi kanda yeterli oksijen olmadıgı için mavi-mor bir renk
alıyordu. İlk ameliyatı 1944 yılında uygulayan Blalock, bu yöntemle
birçok yaşam kurtardı.

1941

Albert Lipmann canlı hücrede enerji aktarımı kuramını açıkladı ve
ATP(adenozintrifosfat)'nin oynadığı temel rolü kanıtladı. Buna göre
canlı sistemlerdeki biyokimyasal tepkimeler, termodinamik yasaların
dışında değildir; enerji yoktan var edilemez. Hücreler enerji bakımından
zengin moleküller taşıdığı için enerji tüketen tepkimeler oluşur. Bu
moleküllerin en bilineni de ATP'dir.

1942

Wernher von Braun ilk başarılı roket deneyini yaptı. Von Braun'un
çalışmaları Almanya'da askeri amaçlı roketlerin yapımında kullanıldı.
İleriki yıllarda ABD'de kurulan NASA da uzay çalışmaları için gereksinim
duyduğu roket teknolojisini Von Braun'un çalışmalarından elde
edecektir.
1943

Selman Waksman, verem hastalığının tedavisinde etkili ilk antibiyotik
olan streptomisini buldu. Waksman aynı zamanda antibiyotik terimini
kullanan ilk kişiydi.

1940

ABD'de ilk renkli TV yayınları başladı.

1940

Millan ve Abelson, uranyumu nötron bombardımanına tutarak ilk yapay
element olan neptünyumu elde ettiler.

1940

Fransa'da dört genç rastlantısal olarak Lascaux Mağarası'nı keşfetti.
Mağaranın önemi binlerce yıl öncesinden kalma duvar resimleriyle dolu
olmasıydı.
Sonraları yapılan karbon-14 testi sonucunda bu magaranın MÖ 15 000-13
000 yıllarından kalmış olduğu anlaşılacaktı.

1942

3 Aralık'ta Enrico Fermi, Chicago Üniversitesi'nde atom pili adıyla
tanınan uranyum- yakıtlı grafitli ilk nükleer reaktörü yaptı.

1944
İsviçreli farmakolog Daniel Bovet, histamin etkisini engelleyerek
vücudun alerji tepkilerini yatıştırabilen antihistaminik ilaçların ilk
örneği olan prilamini elde etti.

1945

İngiliz Arthur C. Clarke, yereksenli uyduların Dünya'da birbirinden
uzakta yer alan noktalar arasındaki iletişim için röle (aktarma)
istasyonu olarak görev yapabileceklerini gösterdi.
1945

J. presper Eckert ve John W. Mauchly ilk otomatik elektronik sayısal
bilgisayarı yaptılar. Ertesi yıl John Ragazzini ve yardımcıları ABD
Ulusal Savunma Araştırma Komitesi için ilk genel amaçlı tümüyle
elektronik prototipi geliştirdiler.

1947

John Bardeen, W. Brittain ve W. Shockley transistörü buldular. Elektrik
sinyallerinin yükseltilmesini, denetlenmesini ya da üretilmesini
sağlayan bu buluşlarından dolayı üç bilim adamı 1956'da Nobel Fizik
Ödülü'nü aldılar. Artık seri halde üretilebilen ve daha az yer kaplayan
elektronik aletler yapmak mümkündür.

1947

"Sesduvarı" aşıldı. ABD'li pilot Chuck Yeager, roketlerle takviye
edilmiş Bell X-1 adlı uçağıyla saatte 1190 kilometreyi aşmayı başardı.
Bu uçuşun ardından birçok havacılık firması sesten hızlı gidebilen
uçaklar üretti. Sesten hızlı sivil uçakların ilkiyse uçuşlarına 1976
yılında başlayan İngiliz-Fransız ortak yapımı Concorde oldu.

1942

ABD, atom bombası yapımına yönelik olarak gizli Manhattan projesini
başlattı. Robert Oppenheimer'ın başkanlıgında yürütülen proje 1945
yılında sonuçlandı. İlk atom bombası 16 Temmuz 1945'te Albuquerque'te
bulunan bir hava üssünde denendi. Ani bir şok dalgası, yoğun ışık
yayılması ve sıcaklık dalgalarının ardından gelen mantar şeklinde bir
duman bu patlamanın sonuçlarındandı. Bombanın açığa çıkardığı enerji 15
bin ton TNT'ninkine eşitti. Bu denemeden 1 ay sonra Japon kentleri
Hiroşima ve Nagazaki'ye atom bombası atıldı.

1946

ABD'li biyokimyacı Melvin Calvin, yeşil bitkilerin ışık enerjisini,
karbondioksiti ve suyu büyümeleri içit gerekli olan bileşiklere
dönüştürdükleri fotosentez olayındaki kimyasal tepkimeleri ortaya
çıkardı.

1947

Frank Willard Libby, kazıbilimciler, insanbilimciler ve yerbilimciler
için çok değerli olan radyoaktif karbonla (karbon-14) tarihleme
yöntemini geliştirdi.

1948

Macar asıllı bilim adamı Dennis Gabor, holografi düşüncesini geliştirdi.
Mercek kullanmaksızın üç boyutlu bir görüntü oluşturma yöntemi olan
holografi, uzun yıllar kuramsal olarak kalacak, ancak lazerin icadından
sonra gerçekleştirilecektir.

1952
ABD'li doktor Jonas Salk çocuk felci aşısını geliştirdi.

1952

İlk hidrojen bombası denemesi yapıldı. Büyük Okyanus'taki Biikini
atolünde gerçekleştirilen denemede atom bombasından çok daha fazla
enerji açığa çıktı.Füzyonbombası, termonükleer bomba ya da H bombası
olarak da bilinen bilinen bu bombayı Edward Teller geliştirdi.

1954

George G. Devol, programlanabilir bir robotun patentini aldı. 1961
yılında bu patentlere dayanarak Unimation firması Unimate adlı ilk
sanayi robotunu hizmet soktu.

1956

Bilgisayarlar için bilimsel hesaplamaya yönelik ilk yüksek düzeyli dil
olan FORTRAN (FORmula TRANslator) geliştirildi. Bunu 1960 yılında
geliştirilen Algol 60 (Algorithmic Language) izledi. Algol 60 kesin
olarak tanımlanmış ilk programlama diliydi. Aynı yıl, yönetim konusunda
uzmanlaşmış bir dil olan COBOL (COmmon Business Oriented Language) ve
liste işleme dili olan Lisp (List processor) de kullanılmaya başladı.

1957

Sputnik-1 uzayda. 4 Ekim 1957'de fırlatılan Sputnik-1, yörüngeye
yerleştirilen ilk uydu olmuş ve uzay çağını başlatmıştı. Dünya
çevresinde bir tam dolanımını 96 dakikada tamamlayan Sputnik-1, 1958
yılında atmosfere girerek yanmıştı.

1948

Richard Feynman, kuantum mekaniği ve elektrodinamik kuramlar üzerine
yaptığı çalışmalarını tamamladı. Feynman bu çalışmasıyla eski kuantum
elektrodinamik kuramının kimi zaman anlamsız sonuçlara yol açan
yanlarını da çözüme kavuşturmuş oldu.
Aynı alanda çalışan ABD'li julian Schwinger ve Japon Tomonaga
Siniçiro'yla birlikte 1965 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü paylaştı.

1953

J. D. Watson ve F.H. C. Crick tarafından DNA'nın molekül yapısı
tanımlandı. Bu modele göre DNA, birbiri çevresindesarılan iki merdivene
benzer ikili sarmal biçimindeydi. Bu ikilı sarmal, birbiri çevresinde
sarılan iki şeker-fosfat zincirinden ve bu zincirleri birbirine bağlayan
baz çiftlerinden oluşuyordu.

1955

Owen Chamberlain ve Emilio Segre karşıt protonu keşfetti. Varlığı
kuramsal olarak bilinen karşıt protonu üretmek amacıyla güçlü bir
parçacık hızlandırıcısı olan bevatron kullanan Chamberlain ve Segre,
1956'da karşıt nötronun varlığını da doğruladılar.

1958

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) kuruldu. Rusların
1957'de Sputnik uzay aracını fırlatmasının ardından ABD kongresi
tarafından 1915 yılında kurulmuş olan Ulusal Havacılık Danışma Komitesi
çerçevesinde oluşturuldu.

1959
Christopher Cockerell ilk hoverkraftı yaptı. Bir hava yastığı üzerinde
yol almak üzere tasarlanmış bu araçlann hem karada hem de denizde
gidebilme gibi bir avantajları vardı. Ne var ki, kullanımındaki bazı
güçlüklerden dolayı hoverkraftlar kendilerinden bekleneni veremediler.

1961

İnsanlı ilk uzay uçuşu 12 Nisan'da SSCB tarafından gerçekleştirildi.
Kozmonot Yuri Gagarin, Vostok-1 adlı uzay aracıyla Dünya'nın çevresini
108 dakikada dolaştı.

1964

Uluslararası uydularla telekomünikasyon örgütü Intelsat kuruldu. Bu
tarihten sonra ilk uydusunu fırlatan Intelsat böylece 240 komünikasyon
devresi ve 1 televizyon kanalının gereksinimini karşılayabiliyordu.

1967

İlk kalp nakli gerçekleştirildi. Güney Atrikalı cerrah Christiaan
Barnard, tedavi olanağı kalmamış ağır bir hastanın kalbini bir trafik
kazasında ağır yaralanarak hastahaneye getirilen ve ölmek üzere olan
birinin kalbiyle değiştirdi.

1969

ABD Savunma Bakanlıgı ARPANET (Advanced Research Projects Agency)
projesini başlattı. 1965 yılında MIT Lincoln Laboratuvarlarında ilk kez
iki bilgisayar birbirine bağlanmış ve karşılıklı veri alış verişinde
bulunmuşlardı. ARPANET projesi kapsamındaysa dört üniversitenin
bilgisayarları, araştırma, eğitim ve hükümet uygulamalarını yürütmek
için birbirine bağlandı. Hükümet bu projeye başlarken olası bir düşman
saldırısı ardından iletişimin kesilmesi durumunda klasik iletişim
yollarına alternatif olacağı düşüncesini taşıyordu. Bu proje günümüzde
kullanılan internetin başlangıcı niteliğindeydi.

1960

T. H. Maiman, yakuttan bir çubuk kullanarak ilk lazer aygıtını yaptı. Bu
konuda daha önceden de çalışmalar olmasına karşın bugün anladığımız
anlamıyla yaplan ilk lazer Maiman'a aittir:

1961

ABD'li fizikçi Murray Gell-Man ve israilli fizikçi Yuval Ne'eman,
parçacıkların sınıflandırılmasına ilişkin ve sekizli sınıflama ya da
SU(3) denen bir sınıflama şeması önerdiler. Bu şema, kuvvetli etkileşime
giren parçacıkların daha temel parçacıklardan oluştuğunu öngörüyordu.
1964 yılında Gell-Mann, bu şemanin fiziksel temeli olarak kuark
kavramını ortaya attı. Fizikçi parçacıklara-bu adı verirken
james-Joyce'un Finnegans Wake romanında geçen uydurma bir isimden
esinlenmişti.

1965

Arno Penzias ve Robert Wilson, evrende 3 kelvinlik artık bir ısıl
enerjiye karşılık gelen bir fon ışıması (Cosmic Backround Radiation)
keşfettiler. Günümüzde bunun evrenin milyarlarca yıl önceki oluşumu
sırasında gerçekleşen başlangıç patlamasından günümüze ulaşan bir artık
fon ışınımı olduğu görüşünde birleşilmektedir.

1967

İngiliz gökbilimciler Antony Hewish ve Jocelyn Bell ilk pulsarı
keşfettiler. Hewish ve Bell, bu buluşlarının radyo dalgalarındaki hızlı
ve ani oynamaları kaydetmek amacıyla özel olarak tasarlanmış bir
radyoteleskop yardımıyla gerçekleştirdiler.

1969

21 Temmuz'da ABD'li astronotlar Neil Armstrong ve Edwin Aldrin Ay'a ayak
basan ilk insanlar oldular.

1970

Kömür, petrol gibi fosil yakıtların kullanılmaya başlamasından sonra
gösterilen ilginin azaldığı rüzgar enerjisi yeniden gündeme geldi. Tüm
dünyada fosil yakıt rezervlerinin sınırlı ve gittikçe tükeniyor olması
buna seçenek oluşturacak enerji kaynakları bulmayı gerektiriyordu.
Binlerce yıldır insanlığın mekanik amaçlarla kullandığı rüzgar enerjisi
artık enerji üretmek için de kullanılmaya başlıyordu.

1972
@
Elektronik posta (e-mail) geliştirildi.

1973

İlk mikrobilgisayar üretildi. Önceki bilgisayarlara göre daha küçük
olduğu, tek bir kullanıcıya hizmet verdiği için bu bilgisayarlara
mikrobilgisayar adı verilmişti. Fransız R2E şirketi tarafından piyasaya
sürülen bu mikrobilgisayarın adı Micral'di.

1975

Apple-1 bilgisayarlar piyasada. Apple Inc. firmasından Steve Woznaik ve
Steve Jobs'un tasarladığı Apple-1, 1976'dan itibaren insanlar tarafından
benimsenerek önemli bir ticari başarı sağladı.

1978

İlk tüp bebek dünyaya geldi. İngiltere'de yapay dölleme sonucu hamile
kalan bir kadın doğum yaptı. Bu tarihten sonra yapay dölleme yoluyla
doğan tüm çocuklara tüp bebek denmeye başlandı.

1981

IBM PC (Personal Computer) kişisel bilgisayarlar piyasada.
Mikrobilgisayarların gündelik yaşama girmesi büyük ölçüde bu
bilgisayarların ve Microsoft firmasının hazırladığı MS/Dos işletim
sistemi sayesinde olmuştur.

1971

Amerikan sondası Mariner-9 Mars gezegeni çevresinde yörüngeye girdi ve
yaklaşık bir yıl boyunca gezegenin yüzey haritasını çıkardı.

1971

İlk uzay istasyonu olan Salyut-1 Ruslar tarafından Dünya yörüngesine
oturtuldu. Bilimsel gözlem ve araştırmalar yapacak olan Salyut uzay
istasyonu, oldukça yakın bir yörüngeye oturduğundan giderek Dünya'ya
yaklaştı ve altı ay sonra atmosfere girdi.

1972

İlk Mikroişlemci (Intel 4004) yapıldı. Bu, üzerine 2300 transistör
yerleştirilmiş 7 mm x 7 mm boyutlarında, kare biçiminde silisyum bir
plaktı. 4 bit değerinde kelime işleme gücü vardı.

1974

Amerikan sondası Mariner-10 Merkür gezegenine yaklaştı ve gezegenin
yüzey haritasını çıkarttı.

1976

Uzay sondaları Voyager-1 ve Voyager-2 fırlatıldı. Güneş sisteminin dış
bölümündeki gezegenleri gözlemleyen ve bu gezegenler hakkında Dünya'ya
bilgiler yolayan uzay araçları Güneş Sistemi'nin hiç bilinmeyen
yönlerini de ortaya çıkardı.

Konu: Geri: Bilim Tarihi Kronolojisi Cuma Haz. 25, 2010 1:25 pm

1981
ABD uzay mekiği programını başlattı. İlk uzay mekiği olan Columbia 12
Nisan 1981'de ilk yolculuğuna çıktı. Columbia aslında ilk mekik değildi.
Uzay yolu adlı bilimkurgu dizisine atfen 1977 yılında yapılan deneme
mekiği, Enterprise olarak adlandırılmıştı; ama bu mekik uzaya hiç
çıkamadı.

1984

Apple firması ilk Macintosh bilgisayarları piyasaya sürdü. Bu makineler,
her şeyin grafik olarak çözümlenmesinden dolayı bilişimle kolay
uygulanabilirliğin bağrlaştırılabileceğini kanıtladı. Kullanılan küçük
ikonlar yardımıyla istediği işlemi yapabilen kullanıcılar, ekran
üzerindeki imleci, üzerinde küçük bir düğme bulunan "fare" yardımıyla
ikonlara ulaşabiliyorlardı. 1988 yılından itibaren IBM marka
bilgisayarlar da benzer bir işletim sistemi olan Windows ve Presentation
Manager gibi programlarla donatıldı.

1987

Phjlips firması ilk kompakt diski (CD) tanıttı. Aslında 1979 yılından
beri var olan diskler, başlangıçta yalnızca müzik ve diğer sesler için
tasarlanmıştı. Günümüzdeyse CD'ler bilgisayar oyunları, filmler, müzik
albümleri ya da bilgisayar programları gibi birçok değişik amaç için
kulanılmaktalar.

1989

Amerikan uzay sondası Galileo, uzay mekiği Atlantis tarafından Jüpiter'i
incelemek üzere uzaya gönderildi.

1983

Bagışıklık yetersizliğine yol açan AIDS (Acquired Imnune Deficiency
Syndrome) virüsü ilk olarak 1983'te Paris Pasteur Enstitüsü'nde, 1984'te
ABD'de belirlendi. 1986'da Batı Afrika'da HIV 2 adı verilen benzer bir
virus keşfedildi.

1984

Üst kuarkın varlığı deneysel olarak belirlendi. Üst kuark ön görülere
uygun olarak +2/3 elektrik yüküne sahiptir. Bu kuarkın eşi olan alt
kuarkın yüküyse -1/3'tür. ın kütlesinin 30 ile 50 milyuar elektronvolt
(GeV) arasında olduğu tahmin edilmektedir. Böylece bu kuarkın en büyük
kütleye sahip olan kuark anlaşılmaktadır.

1985

Paul Crutzen, Mario Molina ve Sherwood Rowlan ozon tabakasında delik
olduğunu ortaya koydu. Güneşten gelen zararlı morötesi ışınları süzen
ozon tabakası, deodorant yapımında ve soğutma sistemlerinde de
kullanılan kloroflorokarbon gazlarının atmosfere karışması yüzünden en
ince olduğu kuzey kutbu üzerinde delindi.

1989

Montreal Mc Gill Üniversitesi'nden Peter Deutsch, interneti indekslemek
için ARCHI adında bir arşiv yarattı. Bu arşiv net üzerindeki FTP
sitelerini kapsıyordu. Bir süre sonra Tim Berners internet üzerinde
bilgiyi daha rahat dağıtma, kulanıcılara farklı yerlerde bulunan bir
belgeden diğerine geçmede büyük kolaylıklar sağlayan World Wide Web'i
(WWW) geliştirdi.

1990

Hubble Uzay Teleskopu uzaya gönderildi. İngiliz gökbilimci Edwin
Hubble'ın adını taşıyan bu dev teleskop, NASA ve ESA'nın ortak projesi
olarak yürütülmüştü. Teleskopun 15 milyar ışık yılı öteyi
gözlemleyebilmesi hesaplanmıştı.

Varsayılan 1992-1999 Yılları Arası Bilimsel Gelişmeler

1992
Büyük patlama kuramının kanıtları bulundu. Lawrence Berkeley
Laboratuvarları ve California Üniversitesi'nin ortak yürüttüğü bir
projede, George Smoot başkanlığındaki bir grup araştırmacı, COBE (Cosmic
Backround Explorer) uydusunun evrendeki fon ışımasındaki ısı
dalgalanmalarının büyük patlamadan kaldığını keşfettiler.

1994

Karadeliklerin varlığına ilişkin kanıtlar bulundu. Hubble uzay
teleskopunun verilerine göre 52 milyon ışık yılı ötede bir karadelik
gözlendi. Kardeliklerin varlıgı Albert Einstein tarafından genel görelik
kuramı kapsamında öngörülmüştü. M87 adı verilen bu karadelik,
Einstein'ın öngörüsünün bir kanıtı niteliği taşıyor.

1995

Bilim adamları gezegen sistemine sahip güneş benzeri yıldızlar keşfetti.
İki grup gökbilimci üç ay arayla çevresinde gezegenler olan yıldızlar
buldular. Aslında 1994 yılında Güneş sistemi dışında da gezegenler
bulunmuştu. Ne var ki bunlar ölü yıldızların, pulsarların çevresinde
dönüyorlardı. Dünya'dan 42 ışık yılı uzaklıkta bulunan yeni gezegenlerse
güneşimiz benzeri yıldızların çevresinde dönüyorlar.

1997

Viking uzay sondalarından yıllar sonra Pathfinder, Mars'a inen ilk araç
oldu. Dünya'dan 1996 yılında fırlatılan araç, yaklaşık 500 milyon
kilomtre yol aldıktan sonra Mars'a "düşürüldü." Pathfinder, Vikinglerin
kaldığı yerden Mars hakkında bilgiler iletti dünyaya.

1997

İlk genetik kopyalama gerçekleştirildi. Bir grup İskoç bilim adamı Şubat
ayında ergen bir memelinin genetik kopyasını yarattıklarını duyurdular.
Bu, genetik alanındaki birçok uzmanın gerçekleştirilmesine olanaksız
gözüyle baktıgı bir işlemdi. Dolly adlı koyunun kopyalanmasının
başarıyla sonuçlandığının duyurulması beraberinde yeni tartışmaları da
getirdi. Bunların en başta geleni de kopyalamanın ahlaki yanıydı. Bu
teknikle insan kopyalamanın zararları üzerinde duruldu ve bunun yalnızca
tarımsal ve tıbbi amaçlarla kullanılması gerektiği vurgulandı.

1993

En yaşlı dinozor bulundu. Arjantin'de And Dağları eteğindeki
Ischigualsto doğal parkında bulunan bu dinozorun bir evoraptor olduğu
açıklandı. 1 metre boyunda, 11 kilo ağırlığında olduğu anlaşılan bu
dinozorun yaklaşık 225 milyon önce yaşadığı açıklandı. Arka ayakları
üzerinde yürüyen evoraptorlar, etobur canlılardı.

1994

Jüpiter'e kuyrukluyıldız çarpışı gözlendi. 4.8 milyon kilometre
uzunluğundaki kozmik dev kuyrukluyıldızın adı, onu keşfeden
gökbilimcilere atfen Shoemaker-Levy 9'du. 16 Temmuz'da başlayan çarpışma
günlerce sürmüş ve 21 Temmuz'da sona ermişti.

1995

İki ayağı üzerinde yürüyebilen insansıların en eski örneği bulundu.
Prof. Mealakey ve çalışma arkadaşları Kenya'nın kuzeyinde yürüttükleri
çalışmalarda Austrolopithecus anemensis adını verdikleri bir insansı
kalıntısı buldular. 4,2 ile 3,9 milyon yıl önce yaşamış olan bu insansı,
türün bilinenden 500000 yıl önce ayağa kalktığını gösteriyordu.

1996

Uzay Teleskopu milyarlarca yeni gökada keşfetti. Her gökadanın yaklaşık
50-100 milyar yıldız içerdiğini söyleyen gökbilimciler bunların bilinen
gökada biçimlerinden farklı olduğunu da açığa çıkardılar. Bu bulgularda
spiral ya da eliptik olmayan, daha önce görülmemiş şekillerde yeni
gökadalar da vardı.

1997

Güneş sisteminde Dünya dışında bir yaşam olasılığı, Jüpiter'in 16
uydusundan biri olan Europa'da olabileceği bulundu. Galileo uzay
sondasının gönderdiği ayrıntılı Europa yüzey görüntülerinde gezegende
buz tutmuş bir okyanus gözlemlendi. Bu da yaşam için gerekli olan suyun
varlığını gösteriyordu.

1999

Galileo uzay aracı Jüpiter'in uydusu lo'da bir volkan patlaması
görüntüledi. Güneş sisteminde görülen en büyük volkan olduğu belirtilen
dev volkan, 1,5 km yüksekliğinde lav püskürtüyordu.

» Dünya Arkeoloji Tarihi
» Türkiye Arkeoloji Tarihi
» Bilim Çocuk Aralık 2009 Sayısı [RS]
» ******ün Bilime Verdiği Önem - ****** ve Bilim
» Dinler Tarihi