Beslenme Piramidi

Konu: Beslenme Piramidi Cuma Haz. 25, 2010 2:09 pm

Beslenme
pramidi ve içerikleri:

Beslenme piramidi neleri içerir?
Her ülkenin kendine ait bir besin tüketim piramidi vardır.Her topluluk
veya ülke yöresel besinler vb ,nedenlerle çeşitli farklılıklar içerir ve
bu farklılıklar hepsi piramidin içinde alternatifleri ile yer
almaktadır.
1 - Ekmek,tahıl,pirinç ve makarna grubu:
Piramidin tabanı ,ekmek tahıl ürünleri,pirinç ve makarna gibi
tahıllardan yapılmış besinleri içerir .Ekmek grubun’da yer alan
besinler,belki de kompleks karbonhidrat içerikleri ve çok iyi enerji
kaynağı olmalarından dolayı diyetin temeli olarak tanımlanmıştır.
Bir çok tahıl ürünü ,özellikle zenginleştirilmiş veya tam tahıl ürünü
olanlar,B vitaminlerini ve demiri de sağlayabilirler.Zenginleştirilmiş
tarımı,işleme aşamalarında kayba uğrayan besin öğelerini tekrar ürüne
eklemek anlamındadır.
Tahıl ürünleri genelde ,Bvitaminleri( tiamin,riboflavin,niasin ) ve
demirle zenginleştilirken folik asitle katkılandırılır.
Günlük tahıl ürünü oldukça ,tüketiminizin yarısını veya en az üç
porsiyonunu ,tam tahıl ürünü şeklinde tüketmeye çalışmak sağlığı korumak
adına önemlidir.
Ekmek grubundaki porsiyon miktarlar yetişkin ve sağlıklı orta
aktivitedeki bireyler için 6-11 porsiyon,olarak önerilmektedir.
Toplumların tüketim alışkanlıklarına göre değişim
gösterebilmektedir.Türk toplumu için ekmek ,tam tahıl ekmeği, tahıl
çorbaları , vb tahıl grubu besinler bu grubun en iyi kaynaklarıdır.
Önerilen sağlıklı miktarda , tüketildiğinde halk arasındaki yanlış
inanışa göre ŞİŞMANLATMA özelliği taşımazlar
.Ancak tahıl grubu gıdalar bol yağ ve sos vb, yoğun enerji içeren bir
lezzet verici gıda, ile hazırlanırsa enerji miktarı artar.

2-Sebze grubu:
Çeşitli vitamin ve minerallerin ayrıca posanın en iyi kaynaklarıdır.
Bu aktif kaynaklardan etkin biçimde yararlanmak için
. Çeşitli sebzeleri mevsimine göre tüketin
. Koyu yeşil ve sarı ,kırmızı ,turuncu sebzelerden mevsimine göre bol
miktarda pişirme ve saklama kurallarına dikkat ederek tüketin
. Günlük tükettiğiniz besinlerin arasına daha fazla sebze ekleme
yollarını düşünün
. Mevsim koşulları dikkate alınarak sıklıkla tükettiğiniz sebzelerden
keyif alarak tüketmeye çalışın
Ayrıca bu sebzeleri iyi yıkayarak tarımsal atıklardan uzaklaştırmaya
çalışın
. Kabukları ile tüketilen sebzeleri kabukları ile iyice yıkayarak
tüketin.Günlük posa ihtiyacınızı sağlamak için ideal çözüm kaynağıdır.Bu
tüketim şekli kabızlık,şeker hastalığı vb. hastalıkların tedavisine
yardımcı olacaktır.

3-Meyve grubu:
Meyveler , sebzelerde olduğu gibi değişen oranlarda A ve C vitamini
çeşitli mineraller ve posa kaynağıdırlar.Turunçgilller, karpuz –kavun A
vitamini ve C vitamini , çilek –bögürtlen gibi meyveler C vitaminin çok
iyi kaynağıdırlar.
Koyu sarı meyvelerin çoğu, kavun,kayısı,mango ise A vitamininin çok iyi
kaynağıdırlar.Özellikle kabuklu olarak yenebilen elma,armut, erik gibi
meyvelerle kuru meyveler iyi birer posa kaynağıdır.
Günlük 3-5 porsiyon meyve ve sebze tüketimi günlük vitamin , mineral v
posa ihtiyacınızın büyük bir çoğunluğunu karşılamanıza yardımcı
olacaktır.
Günlük meyve tüketiminizi arttırmak için:
- Mevsimine uygun meyveleri mutlaka ara öğün veya ana öğünlerde tüketin.
- Çeşitli meyveleri öğünlerde bulundurmaya çalışın.
- Sağlıklı olması yönünden atıştırma olarak kuru meyveleri yanınızda
bulundurun
- Herhangi bir davet veya toplantıda özellikle kilo problemi olan
bireyler de ağır şerbetli tatlılar yerine meyve tabaklarını tercih edin.
- İçecek olarak doğal meyve sularını tercih edin
- Her türlü yemeğinize meyveleri ekleyin
4-Süt,yoğurt ve peynir grubu:
Bu grubun içinde sütün dışında, sütten elde edilen yoğurt ,peynir, süzme
peynir,yayık ayranı dondurulmuş yoğurt ,dondurma ,puding ve milk shake
gibi besinler de yer almaktadır.
Süt ,yoğurt ve peynir,vücudumuz için gerekli kalsiyum ve riboflavininin
en iyi kaynağıdırlar.Kemik sağlığı için gerekli olan kalsiyum ,süt grubu
besinler tüketilmeden sağlanamaz. Bu grubta ki besinler aynı zamanda
protein,fosfor,potasyum ,Ave D vitamininin iyi kaynağıdırlar.
Günlük süt tüketiminizi arttırmak için Öneriler:
- Günlük ihtiyaçlar göz önüne alındığında ve özellikle bebekler ,büyüme
çağındaki çocuklar, menapoz dönemindeki kadınlar,yaşlılar için kalsiyum
ihtiyacı dikkate alınarak ,yemeklerinizde süt grubunda yer alan
besinleri bulundurmaya dikkat edin .
- Atıştırma yaptığınızda kolesterol,böbrek taşları vb sağlık
sorunlarınızı da dikkate alarak kalsiyumdan zengin süt ürünlerini tercih
ediniz (Süt, yoğurt, ayran,peynir)
- İçeceklerinizde yağdan zengin krema yerine süt kullanın
- İçecek olarak ayranı tercih ediniz
- Çocuklarınızı bebeklik çağından itibaren peynir ve süt tüketimine
alıştırın.
- Yemeklerin yanında yoğurt veya ayran veya cacık tüketerek
ihtiyaçalarınızı karşılayabilirsiniz

5-Et,kümes
hayvanları,balık,kuru baklagiller,yumurta ve yağlı tohumlar grubu:
Bu grubtaki tüm besinler çeşitli oranlarda çok iyi birer protein
kaynağıdırlarığır,tavuk,hindi,balık eti,kabuklu deniz ürünleri,av
hayvanları,yumurta ,kurubaklagiller,yağlı tohumlar .
Et grubu besinlerin diyet yağı açısındanda bir kaynak olduğu
görülebilir.Bu grupta ,yağsız et ve derisiz tavuk eti(kızartılmamış)
düşük yağlı besinler arasında yer almaktadır. Bunun yanında ,her ikiside
hayvansal kaynaklı olduğundan ,değişen oranlarda kolesterol içerdikleri
unutulmamalıdır.
Bitkisel kaynaklı olmalarına rağmen kuru baklagiller ,çok iyi birer
protein kaynağıdırlar ve bu nedenle et grubu içinde yer alırlar .Kuru
baklagiller tahıllarla birlikte diyette yer aldıkları durumlarda
et,tavuk veya balığın yerine çok rahatlıkla tam bir protein kaynağı
olarak kullanabilirler.
Kuru baklagiller ,kompleks karbonhidratlar ve posa yönündende çok iyi
kaynaktırlar, ve doğal olarak hem kolesterol hemde yağ içermezler !
Yağlı tohumlar ve bunların yağları ,protein ve bazı vitaminlerin kaynağı
olmalarına karşın,yağ (çoğunlukla doymamış) ve enerji içerikleri
yüksektir.
Kurubaklagillerin yarım kupası bir porsiyon sebze veya et grubu besine
eş değerdedir
Öneriler:
. Yemek tabağınızın dörtte birli kısmında et grubu besinleri –yağsız et
,derisiz tavuk eti ,balık ve kuru baklagilleri bulundurunuz
. Her zaman kırmızı et ve tavuk etinin porsiyon miktarlarına dikkat edin
. Çoğunlukla kurubaklagilleri veya tofu’yu tercih edin
. Ete alternatif olarak yumurtayı tercih edin
6- Katı ve sıvı yağlar,tatlılar:
Piramidin en üstünde hangi besinler yer alıyor?
Salta sosları,sıvı yağlar,krema katı yağlar,krem peynir,şekerler,hafif
içecekler,meyve suları,reçeller, şekerlemeler,tatlılar.
Çok küçük miktarlarda ,tüm bu besinler yemeklere lezzet katarlar .Bu
grubtaki besinler çok fazla enerji ve çok az besin öğesi sağladıkları
için az tercih edilmelidirler.Katı ve sıvı yağlar ile tatlılar aslında
bir besin grubu olarak tanımlanmazlar,çünkü bu besinler için ihtiyaç
duyulan miktarlar belirlenmiştir.Bu nedenle herhangi bir porsiyon
ölçüsüde verilmemektedir.

» Beslenme Hastalıkları- Zayıflık