Sultan Galiyev ( 13.07.1882)

Konu: Sultan Galiyev ( 13.07.1882) Salı Haz. 22, 2010 2:00 am

1917 Bolşevik devriminin dört büyüklerinden
biri olan Sultan Galiyev (diğerleri Lenin-Stalin-Troçki) Kazanlı bir
Tatar Türk'ü ve Müslüman kökenli bir marksisttir.
Galiyev 13 Temmuz 1882 yılında bugünkü özerk Başkırdistan sınırları
içinde Sterlitamak bölgesindeki Krımsakaly (bazı kaynaklarda kırımsakal
ya da kırmıskalı olarak geçiyor) kasabasına bağlı Elimbetova köyünde
dünyaya geldi. İlk eğitimini öğretmen olan babasından aldıktan sonra
Kazan'daki Tatar Pedagoji Enstitüsü'ne girdi. Sultan Galiyev bu okulu
bitirdikten sonra bir süre öğretmenlik yaptı ve daha sonra Ufa Belediye
Kütüphanesi'nde çalışmaya başladı. Buradan ayrılan Galiyev çeşitli
gazetelerde çalıştıktan sonra 1915'te öğretmenlik mesleğine geri döndü.
Bu sırada Bakü'de bulunan Galiyev Azerbaycan Ulusal Hareketine katıldı.

1917 Şubat Devrimi esnasında Bakü'de bulunan Galiyev, Müslüman Kongresi
Yürütme Komitesi Sekreterliği için çağrılmış olduğu Moskova'ya gitti ve
kongrenin bitiminden sonra Kazan'a geçti. Böylece aktif olarak siyasi
hayatı başlamış oldu. Sultan Galiyev Kazan'da Müslüman Sosyalist
Komitesi'ne katıldı (Muskom). Bu komitenin lideri Molla Nur Vahitov'du
ve ileriki günlerde Galiyev'e rehberlik edecekti.

Sultan Galiyev, 1917 yılında Rus Komünist Partisi'ne de girdi. Komünist
Parti hiyerarşisi içinde en yüksek dereceli Müslüman haline geldi. 1918
yılında Molla Nur Vahitov'un Çek lejyonerleri tarafından öldürülmesi
önünün açılmasına sebep olmuştu. Fakat Vahitov'un öldürülmesi
S.Galiyev'in mücadelede yalnız kalmasına da sebep oldu. S.Galiyev
Komünist Parti içerisinde daha ziyade Müslümanlarla ilgili görevleri
üstlenmiştir. Bunlar Merkezi Müslüman Komiserliği üyesi, Müslüman Askeri
Kollegiyumu başkanı, Narkomats'ın resmi yayın organı Jizn
Natsionalnostey'in editörlüğü idi. Dolayısıyla Komünist Parti içinde
sağlam bir yere sahipti ve devrimde en önlerde yer almıştı. 1923'te ilk
defa tutuklandığında devrime yaptığı bu hizmetler nedeniyle serbest
bırakıldı.

Rus Bolşeviklerin iç savaştan başarılı bir şekilde çıkmasından sonra Rus
liderler arasında özellikle Lenin'in hastalanmasından sonra egemenlik
mücadelesi başladı. Stalin bu mücadeleyi kazanan kişi oldu. Stalin bu
mücadele sırasında Sultan Galiyev'i de kendisine rakip olarak görüyordu.
İşte bu durum Galiyev'in karşı-devrimci, burjuva milliyetçisi
suçlamalarına maruz kalmasına ve 1940'lı yıllarda kurşuna dizilerek
öldürülmesine neden oldu. Ölüm tarihi net olarak bilinmemektedir.

HAKKINDA YAZILANLAR

Sultan Galiyev
Erol Cihangir
İRFAN YAYINEVİ

Çalışma sahası olarak seçtiğimiz "Sultan Galiyev ve Koloniler
Enternasyonali" tezi, 1917 Bolşevik Devrimi ile, devrimi takibeden
yıllarda eylem ve kuramlarıyla bir dönemin adı olmuştur. Bolşevik
Devrimi içinde ilk muhalefet hareketi olmanın ötesinde, Türk halklarının
geleceği, sömürge ülkelerin Batı karşısında konumları ve Bolşevik
Tarihi içinde de Sultan Galiyev adı uzun zaman kendinden söz ettirdiği
gibi halen de söz ettirmektedir.
256 sayfa; 3.HAMUR; 13,5x19,5 cm; KARTON KAPAK; ISBN:9753710240;
Dili:Türkçe